Wie was Calvijn en wat deed hij met zijn leven? Om meer van Calvijn te weten te komen zijn we bij Ds. A. Moerkerken aan het goede adres. In zijn appartement in Capelle a/d IJssel ontmoeten wij hem samen met zijn vrouw en twee kinderen. Onvoorbereid, zoals hij zelf zegt, maar jaartallen, lijfspreuken en veel over het leven van Calvijn vertelt hij zo uit z’n hoofd. De dominee laat ons kennismaken met Calvijn. We horen wie hij was, waar hij voor stond en wat hem nu écht motiveerde om zo hard te werken. Gloria Dei!
Ds. A. Moerkerken vertelt: “Ik was 13 jaar en zat me op een zondagmiddag te vervelen. Ik was ook een beetje vervelend, denk ik. Toen kwam mijn vader en die gaf mij een boek. Hij zei: ‘Lees dit maar eens. Ik kreeg van hem In de leerschool van Calvijn. ‘Doe het nou maar.’ zei m’n vader. ‘Je zal er geen spijt van hebben.’ Nou, daar ben ik in begonnen. Dat boek heeft me nooit meer losgelaten. Het was echt een pittig boek! Mijn interesses lagen toch heel ergens anders. Maar het pakte me. Het ging over de theologie van Calvijn, een korte samenvatting van wat hij in zijn Institutie heeft geschreven over de Gods-leer, de Christus-leer, de Heilige Geest, de kerk en de sacramenten. Zo droog als wat natuurlijk voor een dertienjarige puber. Maar het vreemde was: ik vond het eerst aardig, toen mooi en daarna prachtig. Wonderlijk hé? Ik ben mijn vader daar nog altijd dankbaar voor.”
Wat voor invloed heeft de theologie van Calvijn gehad op de gereformeerde gemeente?
“De vijf punten van het calvinisme: verdorvenheid, verkiezing, verzoening, onwederstandelijke genade en de volharding van de gelovigen kun je terugvinden in de Dordtse Leerregels. Dat zijn punten die in onze prediking veel weerklank hebben gevonden. En dat is nog zo. Bij Calvijn kun je zeggen dat het eigenlijk maar om één ding ging. Gloria Dei; de eer van God, en dat verklaart ook waarom hij zo ontzettend veel heeft geleden. Om het Woord.”
Calvijn was sober en eenvoudig. Wat kunnen wij daarvan leren?
“Dat wordt wel eens een beetje verkeerd uitgedrukt. Calvijn kon heel erg genieten van de goede dingen van het leven. Van goed eten, de natuur. Je moet hem niet als een soort droge pruim zien die nergens van kon genieten. Zo was hij niet. Wat is sober? Dat je in een Fiat 500 moet rijden om christen te zijn. En dat je geen beschimmeld korstje brood weg moet gooien. Dat kan ook een cultus worden en daar kan je Calvijn niet voor aan je kant krijgen. Het leven was vroeger een stuk soberder dan nu. De tijd drukt op iedereen een stempel.”
Welk boek van Calvijn zou u jongeren aanraden?
“Zijn mooiste werk is natuurlijk de Institutie. Ik kan me voorstellen dat jongeren het moeilijk vinden. Je kan alles zeggen van Calvijn, maar niet dat hij makkelijk leest. Je moet het soms drie keer lezen. Ik zei wel eens tegen de studenten in Rotterdam: “Als je nou de Atlantische Ocean oversteekt in een roeiboot. Als je dan als een wilde gaat zitten roeien…” Daar vergelijk ik het lezen van de Institutie maar een beetje mee. Je moet hem heel rustig lezen. Zinnetje voor zinnetje. Daarna lees je het nog eens en je doet het boek dicht als je moe wordt. De volgende dag ga je weer. Er zitten eeuwen tussen, maar het zou jammer zijn als hij vergeten zou worden.
Ik herinner me een boek dat gaat over het leven van Calvijn. Dat is geschreven door L. Praamsma. Je moet natuurlijk wel een beetje interesse hebben. Als ik naar het ziekenhuis ga voor nierdialyse, neem ik meestal een jongensboek mee en een wat moeilijker boek. En ik wissel dat met elkaar af. Je ligt dan vier uur op een stoel. Ik denk dat de jongelui ook levensbeschrijvingen moeten leren lezen. Niet zozeer een theologisch boek. Kijk, mijn vader gaf mij gelijk een theologisch boek zonder veel biografische details. Maar voor jeugd is het boeiender om te lezen wat mensen beleefd hebben.”
Meer lezen? Lees heel het thema-artikel op bladzijde 8-11 van Daniël #18 (2023).
