Boegbeeld van de Gereformeerde Gemeenten en de SGP, onverzettelijk, markante verschijning, dubieuze rol in de Tweede Wereldoorlog. Deze woorden geven kleur aan dominee G.H. Kersten. Of deze typeringen allemaal terecht zijn? Ds. A. Schot (58) - hij voelt zichzelf een echte Kerstiaan - heeft hier een duidelijke mening over. In de pastorie prijkt een zwart-wit portret van, jawel, Kersten.
Gerrit Henri Kersten wordt geboren te Deventer op 6 augustus 1882. Hij overlijdt op 6 september 1948 in Waarde. Daartussen ligt een veelbewogen leven. Als opgroeiende jongen is hij al bezig met het bestuderen van de Bijbel en de werken van de oudvaders. Om niet in slaap te vallen steekt hij zijn voeten in een teiltje koud water. De prediking van ds. G. Maliepaard en ds. C. Pieneman is voor hem het middel tot bekering en onderwijs. Als hij veertien jaar oud is weet hij dat het vlak ligt tussen de Heere en zijn ziel. Op zestienjarige leeftijd neemt hij deel aan het Heilig Avondmaal. Als onderwijzer botst hij op de leer van de veronderstelde wedergeboorte . Hij benadrukt de noodzaak van persoonlijke bekering. Na een korte periode als onderwijzer wordt hij eerst oefenaar en daarna predikant in Meliskerke. Om vervolgens Rotterdam-Centrum (1906- 1912), Yerseke (1912-1926) en vanaf 1926 tot zijn overlijden in 1948 nogmaals in RotterdamCentrum te dienen.
Wat waren de belangrijkste theologische overtuigingen van ds. Kersten?
“Als ik aan Kersten denk, dan denk ik aan het (genade)verbond en zijn strijd tegen de RoomsKatholieke Kerk. Overigens is het front ten opzichte van de Rooms-Katholieke Kerk verschoven. De gevaren liggen nu veel meer op het seculiere gebied en het remonstrantisme . In mijn tienerjaren heb ik op de markt een tweedehands exemplaar gekocht van de Gereformeerde Dogmatiek van Kersten. Daar heb ik mij in verdiept en dan met name in zijn visie op het verbond. Tot op de dag van vandaag heb ik daar profijt van. Het zijn voor mij destijds levensvragen geweest. Wat is de betekenis van de doop en het aanbod van genade? De verbondsvisie van een dominee is bepalend. Het is belangrijk voor een predikant hoe je de gemeente ziet. De visie op het verbond bepaalt hoe je bijvoorbeeld een dooptoespraak houdt. Hoe je het afleggen van openbare belijdenis precies moet zien. Daarin was dominee Kersten belijnd en zakelijk. Hij dreef niet op gevoel, maar liet zich leiden door de Bijbel. In zijn leven heeft hij ook veel over de Dordtse Kerkorde geschreven. Hij verzet zich ertegen dat mensen zich in een vergadering soms laten leiden door allerlei persoonlijke gedachten. Dat zet zo’n vergadering op zijn kop.”
Kersten is op veel terreinen een markant figuur geweest. Als we kijken naar zijn rol in de Tweede Wereldoorlog dan is die omstreden. Hoe ziet u dat?
“Als het gaat over zijn rol in de Tweede Wereldoorlog denk ik dat velen Kersten niet goed begrijpen. Ik heb begrip voor zijn enorme worsteling toen de Duitse bezet ter het voor het zeggen had in ons land. Kersten zag een vergelijking met het volk van Israël in ballingschap. De boodschap van Jeremía was om te buigen onder het oordeel. Alleen dan zal de Heere een wending geven. Zo zag Kersten dat in de beginperiode van de oorlog ook. Daarin werd hij niet begrepen en net als Jeremía als landverrader neergezet. In 1941 zie je echter al een veranderde houding bij Kersten; hij keek positiever aan tegen het verzet. Met de bril van nu - achteraf - is het gemakkelijk te beoordelen. Hij probeerde het beste te doen voor land en volk. Na de oorlog besloot de Commissie Zuivering StatenGeneraal op grond van zijn gedrag in de oorlog hem niet meer toe te laten tot de Tweede Kamer. Naar aanleiding van dit besluit legde hij verantwoording over zijn houding af. Daarin verklaart hij dat hij financiële steun gaf aan onderduikgezinnen en zijn huis heeft opengesteld voor onderduikers. Daarmee zeg ik niet dat ds. Kersten geen fouten gemaakt heeft, hij was ook maar een mens.”
Meer lezen? Lees heel het interview op bladzijde 8-11 van Daniël #15 (2023).
